Προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία και εμποδιζόμενων ατόμων στα κτίρια των δημοσίων υπηρεσιών

Στη χώρα μας, τα άτομα με αναπηρία καθώς και τα λοιπά εμποδιζόμενα άτομα (ηλικιωμένοι, άτομα με μειωμένες ικανότητες, έγκυες, υπό ανάρρωση άτομα κλπ) αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσχέρειες στην πρόσβαση και χρήση κτιρίων που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες, τα οποία, λόγω λανθασμένου ή παρωχημένου σχεδιασμού, πολλές φορές αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της σημαντικής αυτής κατηγορίας πολιτών.

Η δημιουργία της απαιτούμενης υποδομής στο σύνολο των κτιρίων των δημοσίων υπηρεσιών, ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση και εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες και των εμποδιζόμενων ατόμων, δεν κατοχυρώνει μόνο το αυτονόητο δικαίωμά τους στη χρήση κτιρίων που προορίζονται για την εξυπηρέτηση του κοινού, αλλά συμβάλλει αποφασιστικά στην αυτόνομη διακίνηση και διαβίωσή τους και στην ισότιμη συμμετοχή τους στο σύνολο των δράσεων.

Η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στα κτίρια δημοσίων υπηρεσιών αποτελεί θεσμοθετημένη και δεσμευτική υποχρέωση, τόσο σε εθνικό επίπεδο (άρθρο 21 παρ. 6 Συντάγματος, άρθρο 31 Ν. 3013/2002 για τα Κ.Ε.Π., Υ.Α. 52487/16-11-2001, Π.Δ. 13/2005, εγκύκλιος για «Πρόγραμμα Προσβασιμότητας στους Δήμους» κλπ), όσο και σε διεθνές (Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, όπως έχει κυρωθεί, καθώς και το Προαιρετικό αυτής Πρωτόκολλο).

Πρέπει να επισημανθεί ότι ειδικά με το άρθρο 1 του Π.Δ. 13/2005, καθιερώθηκε η υποχρέωση άμεσης συμμόρφωσης όλων των δημοσίων υπηρεσιών, Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. αΆ και βΆ βαθμού προς την κατεύθυνση της λήψης όλων των αναγκαίων μέτρων για την εξασφάλιση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες στους χώρους λειτουργίας τους.

Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, όλοι οι υπόχρεοι φορείς πρέπει να εκπονούν σε ετήσια βάση σχέδιο δράσης (προγραμματισμό), χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, κοστολόγηση και χρηματοδότηση των έργων προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρίες στα κτίρια ευθύνης τους, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ισχύουσας νομοθεσίας (Γ.Ο.Κ.).

Στη σχετική εγκύκλιο ΔΙΑΔΠ/Π.ΑμεΑ/Φ.3/2/6644/11-03-2008, με θέμα «Εξασφάλιση της προσβασιμότητας των κτιρίων των δημοσίων υπηρεσιών στα άτομα με αναπηρία», τονίζεται ότι «η εξασφάλιση μέτρων διευκόλυνσης και προστασίας των Ατόμων με Αναπηρίες, κατά τις συναλλαγές τους με τη Δημόσια Διοίκηση, συνιστά συνταγματική επιταγή και κατά συνέπεια προτεραιότητα όλων των υπηρεσιών».

Σημειωτέον ότι με την εγκύκλιο αυτή είχε ζητηθεί από όλες τις δημόσιες υπηρεσίες η αποστολή στοιχείων σχετικά με τις υφιστάμενες δομές προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία. Από την επεξεργασία των στοιχείων είχε προκύψει ότι τα κτίρια που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες είναι πλήρως προσβάσιμα σε ποσοστό 9% και μερικώς προσβάσιμα σε ποσοστό 40%.

Ενδεικτικό παράδειγμα μη προσβάσιμου κτιρίου στη Λακωνία, αποτελεί το κτίριο όπου στεγάζεται η Διεύθυνση Δασών του Νομού, όπου το ασανσέρ δεν λειτουργεί επί μήνες για τεχνικούς λόγους, αλλά και η ράμπα στην κεντρική είσοδο του κτιρίου έχει απομακρυνθεί από τις Υπηρεσίες του Δήμου διότι παρεμπόδιζε την κίνηση των διερχόμενων στο πεζοδρόμιο, με αποτέλεσμα τα άτομα με κινητικά προβλήματα να αδυνατούν να εξυπηρετηθούν από τη συγκεκριμένη Υπηρεσία.

Δεν νοείται σχεδιασμός των κτιριακών υποδομών των δημοσίων υπηρεσιών χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι παράμετροι των τυχόν ειδικών αναγκών και αναπηριών των χρηστών τους. Η διαμόρφωση προσβάσιμων δημόσιων κτιρίων αποτελεί διαμόρφωση κοινωνικής συμπεριφοράς.

1.- Ποια είναι τα αναλυτικά επικαιροποιημένα στοιχεία για την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων στα κτίρια των δημοσίων υπηρεσιών, στο σύνολο της χώρας, ανά Περιφέρεια, ανά Περιφερειακή Ενότητα, ανά κατηγορία Υπηρεσίας (Κ.Ε.Π., Νοσοκομεία, Ασφαλιστικά Ταμεία, Δήμοι κλπ), καθώς και ανά κατηγορία προσβασιμότητας (κατακόρυφη προσβασιμότητα, προσβάσιμη διαδρομή από το δρόμο έως την είσοδο του κτιρίου, ηχητική αναγνώριση τυφλών, οδηγός τυφλών, ειδικός χώρος συναλλαγών κλπ);

2.- Ποια είναι τα συγκριτικά στοιχεία που προκύπτουν, σε σχέση με τα δεδομένα που είχαν αποτυπωθεί στον Πίνακα Προσβασιμότητας των Κτιρίων Δημοσίων Υπηρεσιών του 2004;

3.- Ποια άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα προτίθενται να λάβουν και ποια έχουν ήδη λάβει, ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων στις υφιστάμενες δομές των δημοσίων υπηρεσιών; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μέτρων αυτών;

4.- Ποια αντίστοιχα μέτρα προτίθενται να λάβουν και ποια έχουν ήδη λάβει, ώστε να μην επιτρέπεται η στέγαση δημοσίων υπηρεσιών σε κτίρια που δεν πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές για την προσβασιμότητα των ατόμων αυτών;

5.- Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους προτίθενται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης προσβασιμότητας στο κτίριο που στεγάζεται η Διεύθυνση Δασών Λακωνίας;

6.- Ποια είναι τα αποτελέσματα της συμμόρφωσης των φορέων προς την υποχρέωση εκπόνησης, σε ετήσια βάση, του σχεδίου δράσης για την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία στους χώρους λειτουργίας τους, όπως η υποχρέωση αυτή απορρέει από το άρθρο 1 του Π.Δ. 13/2005;

7.- Ποιοι συγκεκριμένοι έλεγχοι διενεργούνται στα κτίρια των δημοσίων υπηρεσιών, ποια είναι η περιοδικότητά τους και ποια τα αποτελέσματά τους; Με ποιους τρόπους διασφαλίζεται η συμμόρφωση των οικείων φορέων στην υποχρέωσή τους από την ισχύουσα νομοθεσία να καταστήσουν τα κτίριά τους προσβάσιμα στα άτομα με αναπηρίες και στα εμποδιζόμενα άτομα;

8.- Ποια είναι συγκεκριμένα τα πορίσματα των πιο πρόσφατων ελέγχων του Σώματος Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.) σε κτίρια δημοσίων υπηρεσιών, που αφορούν την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων; Ποια είναι τα αντίστοιχα συγκριτικά στοιχεία για την τελευταία πενταετία;

9.- Ποια είναι τα διαθέσιμα στοιχεία για την προσβασιμότητα των δημοσίων κτιρίων σε άτομα με αναπηρίες και εμποδιζόμενα άτομα, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Αθήνα, 13 Νοεμβρίου 2013