ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ - ΠΡΟΩΘΟΥΝΤΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Θέμα : «Προωθούνται ειδικές ρυθμίσεις για τη χορήγηση συνταξιοδοτικών παροχών στους ασφαλισμένους με αναπηρία»

Η Βουλευτής Λακωνίας κ. Φεβρωνία Πατριανάκου κατέθεσε στις 30 Οκτωβρίου 2012 ερώτηση στη Βουλή, με την οποία ζητούσε από τον αρμόδιο Υπουργό την άμεση αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών του ΚΕ.Π.Α., καθώς και του προβλήματος της αναστολής χορήγησης της σύνταξης αναπηρίας ή του προνοιακού επιδόματος στους δικαιούχους, κατά τη διάρκεια της πολύμηνης αναμονής εξέτασής τους από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές. Επίσης ζητούσε την εξαίρεση των πολιτών με αποδεδειγμένη αναπηρία από τη διαδικασία επανεξέτασής τους.

Απαντώντας στα ερωτήματα της Βουλευτού, ο Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας κ. Ιωάννης Βρούτσης προέβη στη  σημαντική ανακοίνωση ότι το Υπουργείο μελετά ειδικές ρυθμίσεις, που αφορούν στη χορήγηση ή στη συνέχιση χορήγησης των συνταξιοδοτικών παροχών στους ασφαλισμένους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με αναπηρία, κατά το διάστημα αναμονής εξέτασής τους από τις υγειονομικές επιτροπές του ΚΕ.Π.Α. Συγκεκριμένα :

• Ποσό που αντιστοιχεί στο 50% της προσωρινής σύνταξης, χωρίς την έκδοση γνωμάτευσης από το ΚΕ.Π.Α., θα λαμβάνουν όσοι ασφαλισμένοι έχουν καταθέσει αίτηση χορήγησης σύνταξης λόγω αναπηρίας και έχουν το δικαίωμα, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, να λαμβάνουν προσωρινή σύνταξη μετά την έκδοση γνωμάτευσης από τις υγειονομικές επιτροπές.

• Ποσό που αντιστοιχεί στο 50% της προσωρινής σύνταξης θα λαμβάνουν εναλλακτικά οι ίδιοι παραπάνω ασφαλισμένοι, σε περίπτωση που τους διαγνωστεί ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50% από την πρωτοβάθμια επιτροπή, χωρίς να χρειάζεται να αναμένουν, σε περίπτωση προσφυγής, τη δευτεροβάθμια υγειονομική κρίση.

• Θα εξακολουθεί να χορηγείται η σύνταξη αναπηρίας στους συνταξιούχους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, για ένα εξάμηνο μετά τη λήξη του σχετικού δικαιώματός τους.

• Θα δικαιούνται οι συνταξιούχοι ιατρική περίθαλψη για ένα εξάμηνο μετά τη λήξη του δικαιώματός τους, το οποίο θα παρατείνεται εφόσον διαρκεί η ασθένεια.

Εξαιρετικά σημαντική είναι και η ανακοίνωση του Υπουργού σχετικά με την επΆ αόριστον διάρκεια μιας αναπηρίας, για την οποία έχουν την ευχέρεια να αποφαίνονται και οι γιατροί του Ειδικού Σώματος, εφόσον διαπιστώνουν ότι η αναπηρία είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη, όπως π.χ. σε περιπτώσεις υπερηλίκων που λαμβάνουν επίδομα απολύτου αναπηρίας και είναι μονίμως κλινήρεις ή πάσχουν από άνοια, αλτσχάιμερ κλπ.

Στην εκτεταμένη απάντησή του ο Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας κ. Ιωάννης Βρούτσης παραδέχτηκε τις καθυστερήσεις στην εξέταση των ασφαλισμένων από το ΚΕ.Π.Α. και παρέθεσε τους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Στην απάντηση του Υπουργού, επίσης, αναφέρονται αναλυτικά οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας τόσο για τους παλαιούς όσο και για τους νέους ασφαλισμένους και ανά επιμέρους Ταμείο.

Το πλήρες κείμενο της απάντησης του Υπουργού έχει ως εξής :

Σε απάντηση της ανωτέρω ερώτησης που κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων από τη Βουλευτή κα Φ. Πατριανάκου, σχετικά με καθυστερήσεις που παρουσιάζονται στον προγραμματισμό της εξέτασης ασφαλισμένων από τις Υγειονομικές Επιτροπές του ΚΕ.Π Α, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Α. Σε εφαρμογή του ν. 3863/10, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 76 του ν.3996/11, συστήθηκε στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και τέθηκε σε λειτουργία από 1/9/11 το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.).

Το ΚΕΠΑ δημιουργήθηκε για την εξασφάλιση της ενιαίας υγειονομικής κρίσης, όσον αφορά στον καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των ασφαλισμένων όλων των ασφαλιστικών φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου καθώς και των ανασφάλιστων, για τους οποίους απαιτείται η πιστοποίηση αναπηρίας.

Συγκεκριμένα, λειτουργούν εξήντα ένα (61) σημεία παροχής υπηρεσιών ΚΕ.Π.Α. πανελλαδικά για την αντιμετώπιση του τεράστιου όγκου των περιστατικών που κλήθηκε η αρμόδια Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ να διαχειριστεί.

Έργο των υγειονομικών επιτροπών είναι ο καθορισμός του ποσοστού αναπηρίας για σύνταξη αναπηρίας, ο χαρακτηρισμός ατόμων ως ΑΜΕΑ, καθώς και ο καθορισμός ποσοστού αναπηρίας για όλες τις κοινωνικές και οικονομικές παροχές ή διευκολύνσεις, για τις οποίες απαιτείται σχετική γνωμάτευση και τις οποίες δικαιούνται από την πολιτεία τα άτομα με αναπηρία. Σημειώνεται ότι τα ποσοστά αναπηρίας προσδιορίζονται πλέον με βάση τον Ενιαίο Πίνακα Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας (ΚΥΑ αρ. Φ. 11321/οικ. 10219/688/12, ΦΕΚ ΒΊ506/4-5-12).

Επισημαίνεται ότι η παρατηρούμενη καθυστέρηση στην εξέταση των ασφαλισμένων από τις υγειονομικές επιτροπές του ΚΕ.Π.Α. οφείλεται κατά κύριο λόγο στην έλλειψη ιατρών συγκεκριμένων ειδικοτήτων (όπως νευρολόγων, ψυχιάτρων και καρδιολόγων), οι οποίοι είναι αναγκαίοι για τη στελέχωση των οικείων επιτροπών. Για το λόγο αυτό, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ προχωρεί περαιτέρω σε διαδικασία ένταξης στο Ειδικό Σώμα Υγειονομικών Επιτροπών και ιατρών τόσο του Ε.Σ.Υ. όσο και των λοιπών ασφαλιστικών φορέων, με την ολοκλήρωση της οποίας θα υπάρχει δυνατότητα αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης όλων των εκκρεμών περιπτώσεων, ενώ παράλληλα πραγματοποιείται προγραμματισμός και συγκρότηση μη αμιγών επιτροπών για την εξέταση περιστατικών που αφορούν τις επίμαχες ειδικότητες.

Επίσης, έχει κινηθεί η διαδικασία ένταξης και ιδιωτών ιατρών, προκειμένου το ανωτέρω Σώμα να ενισχυθεί με τετρακόσιους (400) ακόμα ιατρούς των παραπάνω ειδικοτήτων.

Είναι ευνόητο ότι κατά προτεραιότητα εξετάζονται τα αιτήματα που αφορούν σε απονομές και παρατάσεις συντάξεων καθώς και χορηγήσεις προνοιακών επιδομάτων.

Σημειώνεται ότι το μήνα Σεπτέμβριο λειτούργησαν περίπου (800) υγειονομικές επιτροπές, τον Οκτώβριο πραγματοποιήθηκαν (1200) και εξετάστηκαν (22.800) αιτήματα, με αποτέλεσμα τη μείωση των εκκρεμουσών περιπτώσεων. Ακόμη, για το μήνα Νοέμβριο θα πραγματοποιηθούν (905) επιτροπές και η διαδικασία προγραμματισμού συνεχίζεται.

Ακόμη, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.3846/10 καθορίστηκε επ' αόριστον η διάρκεια της αναπηρίας των ασφαλισμένων όλων των ασφαλιστικών οργανισμών αρμοδιότητας Υπ. Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, οι οποίοι κρίνονται από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές με ποσοστό αναπηρίας 80%, εφόσον πάσχουν από:

α) Σύνδρομο Down- αυτισμό- υψηλού βαθμού νοητική στέρηση

β) Ακρωτηριαστικές βλάβες άνω ή κάτω άκρων

γ) Φωκομέλειες

δ) Νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου

ε) Μεταμόσχευση νεφρών ή άλλων συμπαγών οργάνων

στ) Τυφλότητα

ζ) Παραπληγία- τετραπληγία

η) Ινώδη κυστική νόσο

Επίσης, με τις ίδιες διατάξεις, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 28 του ν. 4038/12 προβλέπεται ότι μπορούν να καθορίζονται και άλλες παθήσεις, πλην των παραπάνω, με διάρκεια αναπηρίας για χρόνο αόριστο, με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ύστερα από γνώμη της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής, η οποία συστάθηκε με την υπ' αριθμ. Φ80000/οίκ.3647/212/4-7-11 υπουργική απόφαση (ΦΕΚ ΥΟΔΔ' 220), όπως τροποποιήθηκε.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι ιατροί του Ειδικού Σώματος έχουν την ευχέρεια να αποφαίνονται κατά την επιστημονική τους κρίση για την επ' αόριστον διάρκεια μιας αναπηρίας, εφόσον αυτοί διαπιστώνουν ότι είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη (π.χ. περιπτώσεις υπερηλίκων που λαμβάνουν επίδομα απολύτου αναπηρίας και είναι μονίμως κλινήρεις ή πάσχουν από άνοια, αλτσχάιμερ κλπ).

Τέλος, για την εύρυθμη λειτουργία αυτού του νεοσύστατου θεσμού, η Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έχοντας πάντα ως γνώμονα τις ανάγκες των ευπαθών ομάδων της χώρας, καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξομάλυνση της διαδικασίας πιστοποίησης αναπηρίας.

Β. Όσον αφορά το θέμα της συνέχισης της συνταξιοδότησης των συνταξιούχων αναπήρων, προκειμένου να μην υφίστανται τις αρνητικές συνέπειες από την καθυστέρηση της επανεξέτασής του από τις υγειονομικές επιτροπές, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Για τους ασφαλισμένους των Ο.Α.Ε.Ε και Ε.Τ.Α.Α., απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση σύνταξης λόγω αναπηρίας είναι η ύπαρξη συγκεκριμένου ποσοστού αναπηρίας, το οποίο διαπιστώνεται από τις αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές (Κ.Ε.Π.Α.). Επικουρικά σας παραθέτουμε τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας των επιμέρους Ταμείων για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους:

Παλαιοί ασφαλισμένοι:

Ο.Α.Ε.Ε.

Ο ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ δικαιούται σύνταξη λόγω αναπηρίας:

α. εάν κατέστη ανάπηρος και έχει πραγματοποιήσει πέντε (5) έτη ασφάλισης, από τα οποία δύο (2) έτη μέσα στα πέντε τελευταία έτη πριν την επέλευση της αναπηρίας ή τη διακοπή της ασφάλισης. Εάν κατά την διάρκεια των πέντε ετών ο ασφαλισμένος έχει συνταξιοδοτηθεί, η περίοδος των πέντε ετών επεκτείνεται για όσο χρόνο συνταξιοδοτήθηκε.

β. εφόσον έχει πραγματοποιήσει 15 έτη ασφάλισης και δεν έχει ασφαλιστεί, από τη διακοπή της ασφάλισής του μέχρι την επέλευση της αναπηρίας, σε άλλο ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.

γ. ο ασφαλισμένος του Ο.Α.Ε.Ε θεωρείται ανάπηρος για την εφαρμογή των διατάξεων των προηγουμένων παραγράφων σε περίπτωση πάθησης ή βλάβης ή εξασθένησης σωματικής ή πνευματικής για εξάμηνη διάρκεια τουλάχιστον, κατά ιατρική πρόβλεψη, εφόσον καταστεί ανίκανος με ποσοστό 67% και άνω, για το επάγγελμα που ασκούσε προ της επέλευσης της αναπηρίας.

δ. εάν η ανικανότητα οφείλεται σε βίαιο συμβάν, το οποίο επήλθε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξ' αφορμής αυτής, για τη χορήγηση σύνταξης δεν απαιτείται η πραγματοποίηση του καθοριζόμενου στην παράγραφο α) χρόνου ασφάλισης.

ε. εάν η ανικανότητα προς εργασία οφείλεται σε βίαιο συμβάν, που δεν επήλθε όμως κατά την εκτέλεση ή εξ' αφορμής της εργασίας, για τη χορήγηση σύνταξης αρκεί η πραγματοποίηση του μισού χρόνου ασφάλισης, που καθορίζεται στις παρ. α & β, χωρίς όμως αντίστοιχη μείωση και του κατά την τελευταία προ της επέλευσης της αναπηρίας ή της διακοπής της ασφάλισης πενταετία απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης. Η θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας από βίαιο συμβάν εκτός εργασίας, με βάση την παράγραφο β), γίνεται με την προϋπόθεση ότι ο ανάπηρος μετά τη διακοπή της ασφάλισης δεν έχει ασφαλιστεί σε άλλο φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.

στ. εάν ο ασφαλισμένος κατέστη ανάπηρος από πρόθεση ή συνεπεία κακουργήματος που διαπράχθηκε από τον ίδιο, αποδεικνύεται δε η ενοχή του με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, δεν δικαιούται σύνταξης λόγω αναπηρίας. Εάν όμως υπάρχουν πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 23 του Π.Δ. 258/2005 (Καταστατικό του Ο.Α.Ε.Ε.), αυτοί δικαιούνται τη σύνταξη, την οποία θα εδικαιούντο σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 25 του Π.Δ. 258/2005.

ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ – ΤΣΑΥ - ΤΑΝ)

Ποσοστό αναπηρίας με 67% (στον Τομέα Νομικών ποσοστό αναπηρίας 50%) ανεξαρτήτως ηλικίας με 5 έτη ασφάλισης, ενώ σε περίπτωση ανικανότητας από βίαιο συμβάν ή κατά την άσκηση του επαγγέλματος δεν απαιτείται η συμπλήρωση πενταετίας. Για λήψη δεύτερης σύνταξης λόγω αναπηρίας απαιτείται η συμπλήρωση 12 ετών ασφάλισης.

Νέοι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ δικαιούνται σύνταξη αναπηρίας εφόσον έχουν:

α) αναπηρία τουλάχιστον 50%

β) ένα έτος ασφάλισης πριν τη συμπλήρωση του 21ου έτους ηλικίας, με προοδευτική αύξηση σε 5 έτη, με την προσθήκη 5 μηνών εργασίας για κάθε έτος ηλικίας πέραν του 21ου,

γ) με τη συμπλήρωση 5 ετών ασφάλισης από τα οποία τα 2 έτη εντός της τελευταίας πενταετίας πριν την αναπηρία και ανεξαρτήτως ηλικίας,

δ) οποτεδήποτε με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και ανεξαρτήτως ηλικίας.

Σε περίπτωση ατυχήματος εκτός εργασίας απαιτείται η συμπλήρωση του μισού ως ανωτέρω χρόνου ασφάλισης.

Σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή ατυχήματος κατά την απασχόληση ο ασφαλισμένος δικαιούται σύνταξη αναπηρίας ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης.

2. Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, η Δ/νση Παροχών της Διοίκησης του Ιδρύματος έχει εισηγηθεί εγγράφως προς το Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας νομοθετικές ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην οικονομική ενίσχυση των ασφαλισμένων με αναπηρία κατά το διάστημα αναμονής για την εξέτασή τους από τις υγειονομικές επιτροπές των ΚΕΠΑ, προκειμένου να λάβουν ή να συνεχίσουν να λαμβάνουν συνταξιοδοτικές παροχές. Ειδικότερα:

α). Για τις περιπτώσεις ασφαλισμένων οι οποίοι έχουν καταθέσει αίτηση για χορήγηση σύνταξης λόγω αναπηρίας και, σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 38 του ν.3996/2011, έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν προσωρινή σύνταξη, μετά την έκδοση της γνωμάτευσης από τις υγειονομικές επιτροπές προτείνεται η νομοθετική ρύθμιση της δυνατότητας να τους χορηγεί το ΙΚΑ- ΕΤΑΜ προσωρινή σύνταξη λόγω αναπηρίας χωρίς την έκδοση γνωμάτευσης από τα ΚΕΠΑ ή, εναλλακτικά, μετά την έκδοση πρωτοβάθμιας υγειονομικής κρίσης ότι φέρουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50% χωρίς να αναμένεται η έκδοση δευτεροβάθμιας υγειονομικής κρίσης από τις ανωτέρω επιτροπές στην περίπτωση προσφυγής. Στις περιπτώσεις αυτές προτείνεται η χορήγηση ποσού που αντιστοιχεί στο 50% του ποσού της προσωρινής σύνταξης που υπολογίζεται με βάση τις διατάξεις αυτές.

β) Επίσης, για τις περιπτώσεις που το συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω αναπηρίας έχει λήξει, προτείνεται η παράταση της χορήγησης της συνταξιοδοτικής παροχής για ένα εξάμηνο, με το ίδιο πόσο που ελάμβαναν οι συνταξιούχοι πριν από τη λήξη του δικαιώματος τους, υπό την προϋπόθεση ότι για το δικαίωμα αυτό είχαν κριθεί από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή αναπηρίας σε ποσοστό τουλάχιστον 67%.

γ) Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 31 παρ. 2 του Α.Ν.1846/1951, οι συνταξιούχοι και τα μέλη οικογένειάς τους δικαιούνται ιατρικής περίθαλψης, για όσο διάστημα είναι συνταξιούχοι και για έξι μήνες μετά τη λήξη του δικαιώματος τους.

δ) Σε περίπτωση που παρέλθει το εξάμηνο και δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εξέτασης του ασφαλισμένου από το ΚΕ.Π.Α, τότε ισχύει η διάταξη του άρθρου 31 παρ.3 του Α.Ν.1846/1951, σύμφωνα με την οποία η ιατρική περίθαλψη παρέχεται εφόσον διαρκεί η ασθένεια.

ε) Ειδικότερα, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ χορηγεί ασφαλιστική ικανότητα λόγω συνεχιζόμενης θεραπείας και μέχρι αποθεραπείας της πάθησης, έστω και αν ο δικαιούχος έπαψε να έχει τις προϋποθέσεις του άρθρου 31 παρ.1 του ίδιου νόμου, εφόσον διαπιστώνεται κατά την ιατρική κρίση η ανάγκη συνέχισης της θεραπείας για τη συνεχιζόμενη πάθηση.

Τέλος, σας ενημερώνουμε ότι οι παραπάνω νομοθετικές ρυθμίσεις μελετώνται ήδη από το Υπουργείο μας.