Θέσπιση ενιαίων εξαιρέσεων από το μέτρο της διαγραφής φοιτητών

Σύμφωνα με το Ν. 4009/2011, όσοι φοιτητές συμπλήρωσαν στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους 2011-2012 φοίτηση διάρκειας ίσης ή μεγαλύτερης του διπλάσιου αριθμού εξαμήνων από όσα απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, προσαυξανόμενης κατά δύο εξάμηνα, θεωρείται ότι έχουν απωλέσει αυτοδικαίως τη φοιτητική τους ιδιότητα από τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους 2013-2014, εκτός και αν ορίζεται διαφορετικά στον Οργανισμό του Ιδρύματος (άρθρο 80 παρ. 9). Αντίστοιχες προβλέψεις υπάρχουν για τη διαγραφή φοιτητών σε μεταγενέστερα ακαδημαϊκά έτη, αναλόγως της διάρκειας της φοίτησης που έχουν συμπληρώσει ή θα συμπληρώσουν, κατά περίπτωση.

Με τον ίδιο νόμο δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές να διακόψουν τις σπουδές τους για όσα εξάμηνα, συνεχόμενα ή μη, επιθυμούν και πάντως όχι περισσότερα από τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών. Επίσης, ορίζεται ότι τα εξάμηνα αυτά δεν προσμετρώνται στην παραπάνω ανώτατη διάρκεια φοίτησης (άρθρο 80 παρ. 9 εδ. δ’ Ν. 4009/2011).

Η διαγραφή, όμως, των φοιτητών, που συντελείται αυτοδίκαια με τη συμπλήρωση της προβλεπόμενης ανώτατης διάρκειας σπουδών και επομένως χωρίς να λαμβάνονται υπόψη και άλλες παράμετροι, έχει ως συνέπεια να διαγράφονται και φοιτητές, οι οποίοι δικαιολογημένα δεν κατάφεραν να περατώσουν τις σπουδές τους εντός της προβλεπόμενης διάρκειας φοίτησης. Ενδεικτικά, πρόκειται για:

• Φοιτητές που αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας και απαιτείται να διευκολύνονται κατά τη φοίτησή τους.
• Φοιτητές με προβλήματα υγείας, που διέκοψαν για το λόγο αυτό τις σπουδές τους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Ν. 4009/2011, αλλά το χρονικό διάστημα της διακοπής απεδείχθη ανεπαρκές.
• Φοιτητές που αναγκάστηκαν να απέχουν από τις σπουδές τους, λόγω αδυναμίας των οικογενειών τους να ανταποκριθούν στα έξοδα φοίτησής τους σε άλλον τόπο από αυτόν της κατοικίας τους. Ακόμα και αν οι συγκεκριμένοι φοιτητές είχαν διακόψει τις σπουδές τους για το λόγο αυτό, είναι προφανές, λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής κρίσης, ότι το προβλεπόμενο ανώτατο χρονικό διάστημα διακοπής σπουδών, αποδεικνύεται ανεπαρκές.
• Φοιτητές, οι οποίοι -λόγω του αιφνίδιου χαρακτήρα των προβλημάτων που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν (π.χ. ξαφνική σοβαρή ασθένεια, νοσηλεία και ανάρρωση από ατύχημα κλπ)- δεν μερίμνησαν, απολύτως δικαιολογημένα, τόσο οι ίδιοι όσο και οι οικείοι τους, για τη διακοπή των σπουδών τους.
• Φοιτητές που εργάζονται και αδυνατούν να περαιώσουν εγκαίρως τις σπουδές τους.

Είναι γεγονός ότι η σχετική νομοθεσία προβλέπει διευκολύνσεις και παρέχει δυνατότητες ευνοϊκότερης αντιμετώπισης ορισμένων περιπτώσεων. Έτσι π.χ., εκτός από την ως άνω δυνατότητα διακοπής των σπουδών τους για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, παρέχεται στους φοιτητές και η δυνατότητα εγγραφής τους ως «μερικής φοίτησης», εφόσον εργάζονται αποδεδειγμένα τουλάχιστον για 20 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ προβλέπεται και η διευκόλυνση των φοιτητών με αναπηρία (άρθρο 33 παρ. 3 Ν. 4009/2011).

Όλες όμως αυτές οι δυνατότητες, προκειμένου να ενεργοποιηθούν, απαιτείται να προβλεφθούν και να ρυθμιστούν από τους Οργανισμούς των Ιδρυμάτων.

Άλλωστε και σε απάντησή σας, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, που αφορούσε τη θέσπιση κριτηρίων για τις διαγραφές των φοιτητών, είχατε επισημάνει ότι τα Ιδρύματα, τα οποία έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα για τη διαγραφή ή μη των φοιτητών, μπορούν στον Οργανισμό τους να θεσπίσουν ειδικά κριτήρια για τις περιπτώσεις που θεωρούν ότι χρήζουν ιδιαίτερης μέριμνας.

Η εναπόθεση της αρμοδιότητας αυτής, όμως, στους Οργανισμούς των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ενέχει τον κίνδυνο να προκληθούν σημαντικές αδικίες και άνιση μεταχείριση μεταξύ περιπτώσεων που απαιτούν ίση αντιμετώπιση. Δεν νοείται προφανώς ένα Ίδρυμα να προβλέπει ευνοϊκότερη μεταχείριση στο θέμα της διαγραφής ορισμένων περιπτώσεων φοιτητών, έναντι ενός άλλου Ιδρύματος που δεν έχει αντίστοιχη πρόβλεψη στον Οργανισμό του, με αποτέλεσμα οι φοιτητές του να διαγράφονται νωρίτερα από τους άλλους. Ούτε νοείται ένα Ίδρυμα να παρέχει στους φοιτητές του τη δυνατότητα υπέρβασης του προβλεπόμενου από το νόμο χρόνου διακοπής σπουδών, ενώ κάποιο άλλο Ίδρυμα να μην παρέχει αυτή τη δυνατότητα, με συνέπεια και πάλι να διαγράφονται οι φοιτητές του νωρίτερα από τους άλλους. Ούτε βεβαίως νοείται κάποια Ιδρύματα να λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα διευκόλυνσης των φοιτητών με αναπηρία, σε αντίθεση με άλλα Ιδρύματα που πιθανόν να μην έχουν αντίστοιχες προβλέψεις στους Οργανισμούς τους.

Τα προβλήματα αυτά διογκώνονται σημαντικά, λαμβανομένου υπ’ όψη ότι η ύπαρξη Οργανισμών στα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μόνο δεδομένη δεν μπορεί να θεωρηθεί.

Η αρχή της ίσης μεταχείρισης, καθώς και η καθολικότητα της κατοχύρωσης του δικαιώματος της πρόσβασης στην εκπαίδευση, επιβάλλουν την ενιαία θέσπιση των απαιτούμενων εξαιρέσεων από το θεσμό της διαγραφής φοιτητών.

Η διαφορετική αντιμετώπιση όμοιων περιπτώσεων δεν είναι συνταγματικά ανεκτή. Δεν είναι συνεπώς συνταγματικά ανεκτό το φαινόμενο, φοιτητές που ξεκίνησαν την ίδια ακαδημαϊκή περίοδο τις σπουδές τους και αντιμετωπίζουν ακριβώς τα ίδια προβλήματα που τους εμποδίζουν να τις περαιώσουν εγκαίρως, να διαγράφονται σε διαφορετικούς χρόνους από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1.- Σε ποιες άμεσες ενέργειες προτίθεται να προβεί, προκειμένου να διευθετηθεί με ενιαίο και δίκαιο τρόπο το ζήτημα των εξαιρέσεων από το μέτρο της διαγραφής φοιτητών λόγω συμπλήρωσης της προβλεπόμενης διάρκειας φοίτησης, ώστε να μην προκύψουν καταφανείς αδικίες, οι οποίες θα είναι εξαιρετικά δυσχερές να αποκατασταθούν με μεταγενέστερη παρέμβαση;

2.- Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία εκπόνησης των Οργανισμών των Ιδρυμάτων; Για πόσα Ιδρύματα έχουν εκδοθεί τα προεδρικά διατάγματα, για πόσα έχουν συνταχθεί σχέδια προεδρικών διαταγμάτων και πόσα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν έχουν προβεί σε καμία σχετική ενέργεια;

3.- Στους Οργανισμούς που έχουν εκπονηθεί, προβλέπονται εξαιρέσεις από το μέτρο της διαγραφής φοιτητών και εάν ναι, ποιες είναι αυτές;

            Αθήνα, 14 Μαΐου 2014

            Η ερωτώσα Βουλευτής

            Φεβρωνία Πατριανάκου