Διακίνηση και χρήση ναρκωτικών και νέων ψυχοδραστικών ουσιών, καθώς και άλλων εξαρτησιογόνων

Με τη με αρ. πρωτ. 428/01-08-2013 ερώτησή μου είχα επισημάνει τις ανησυχητικές διαστάσεις της διάδοσης των νέων ψυχοδραστικών ουσιών (συνθετικών ναρκωτικών), της κατάχρησης των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, αλλά και της εκτροπής των πρόδρομων ουσιών, θέτοντας σειρά ερωτημάτων σχετικά με τις πρωτοβουλίες και τα μέτρα που είχαν ληφθεί ή επρόκειτο να ληφθούν για την αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών.

Στην ερώτησή μου αυτή (η οποία είχε απαντηθεί –μεταξύ άλλων- και με το με αρ. πρωτ. 74620/29-08-2013 έγγραφο του Υπουργείου Υγείας), είχα συμπεριλάβει και επικαλεστεί στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης για το 2012 της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (INCB).

Κατόπιν της δημοσιοποίησης των δεδομένων της νέας Ετήσιας Έκθεσης της INCB για το 2013 –αλλά και των πρόσφατων στοιχείων του ΚΕΘΕΑ-, θα ήθελα να επανέλθω στο διαρκές πρόβλημα των ναρκωτικών ουσιών, εστιάζοντας στην παράμετρο της συνάρτησης μεταξύ του προβλήματος της εξάρτησης και της οικονομικής κρίσης, η οποία οδηγεί περισσότερους ανθρώπους στη χρήση ουσιών και επιδεινώνει την κατάσταση όσων κάνουν ήδη χρήση, ενώ ενισχύει τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, εκθέτοντας συχνά πολλούς χρήστες στους κινδύνους της ένδειας και της διαβίωσης στους δρόμους.

Η φετινή Έκθεση της INCB, σύμφωνα με το σχετικό εισαγωγικό σημείωμα του Προέδρου της, εστιάζει στην πρόληψη και στη θεραπεία, τις οποίες θεωρεί «κλειδιά» για την αντιμετώπιση του κοινωνικού και οικονομικού κόστους της χρήσης ουσιών. Συγκεκριμένα, όπως έχουν καταδείξει οι σχετικές μελέτες, για κάθε 1 δολάριο που ξοδεύουν οι κυβερνήσεις σε ένα καλό πρόγραμμα πρόληψης, μπορούν να εξοικονομήσουν μακροπρόθεσμα μέχρι και 10 δολάρια.

Ειδικά όσον αφορά τον τομέα της υγείας, έχει διαπιστωθεί ότι στις ΗΠΑ, κάθε δολάριο που επενδύεται στη θεραπεία αποφέρει 4-12 δολάρια, χάρη στη μείωση των δαπανών φροντίδας υγείας. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Έκθεσης, μόνο ένας στους έξι χρήστες ουσιών λαμβάνει την απαιτούμενη θεραπεία, γεγονός που έχει ετήσιο παγκόσμιο οικονομικό κόστος 35 δις δολάρια.

Τα δεδομένα της Έκθεσης δεν μπορούν παρά να εντείνουν τις ανησυχίες και την αγωνία για την εξάπλωση των ναρκωτικών καθώς και των κάθε είδους εξαρτησιογόνων ουσιών. Ενδεικτικά και μόνον:

• Οι νέες ψυχοδραστικές ουσίες χαρακτηρίζονται από την Έκθεση ως «πρωτοφανείς σε αριθμό και ποικιλία», ενώ η χρήση τους στην Ευρώπη συνεχίζει να αυξάνεται. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, κάθε μέρα κάνει την εμφάνισή της και μια νέα ουσία.
• Οι κατασχέσεις πρόδρομων χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του MDMA –γνωστού ως «έκσταση»- σε συνδυασμό με τον πρόσφατο εντοπισμό παράνομων εργαστηρίων βιομηχανικής κλίμακας της ουσίας, υποδηλώνουν ότι η ουσία αυτή επιστρέφει στις παράνομες αγορές.
• Η χρήση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών φαίνεται, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, να σταθεροποιείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
• Το 30% περίπου των οροθετικών χρηστών, που κάνουν ενέσιμη χρήση παγκοσμίως, βρίσκεται στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η εικόνα αυτή, όσον αφορά τη χώρα μας, επιβεβαιώνεται και με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά τον ετήσιο απολογισμό του ΚΕΘΕΑ. Το 44,4% των χρηστών που προσέγγισαν φέτος οι «ομάδες δρόμου» στις πιάτσες της Αθήνας, δηλώνουν άστεγοι, όταν το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι ήταν 35,2%, ενώ το 2010 ήταν 24,5%. Τέσσερις στους δέκα χρήστες δεν έχουν ασφάλιση υγείας, ένας στους δέκα γνωρίζει ότι είναι οροθετικός και τρεις στους δέκα ότι πάσχουν από ηπατίτιδα. Τα ποσοστά, όμως, στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερα, καθώς η πλειονότητα των χρηστών δεν έχει υποβληθεί πρόσφατα –ή και ποτέ- σε εξετάσεις.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών αποτελεί αναγκαιότητα και πρόκληση τόσο για τη διεθνή κοινότητα όσο και για κάθε κράτος διακεκριμένα. Η επιτυχία κάθε προσπάθειας προς το σκοπό αυτό, συμβάλλει στην κατοχύρωση της μακροπρόθεσμης σωματικής και ψυχικής υγείας του πληθυσμού, καθώς και της κοινωνικής του ευημερίας, ενώ περιορίζει την εγκληματικότητα, τη βία και τη διαφθορά που σχετίζονται με την παράνομη διακίνηση των ναρκωτικών και των άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών.

Θα ήθελα να σας επισημάνω ότι, εν όψει της αναγκαιότητας για συνολική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος, έχω καταθέσει παρόμοιου περιεχομένου ερωτήσεις και προς τους κ.κ. Υπουργούς Δημόσιας Τάξης & Προστασίας του Πολίτη και Ναυτιλίας & Αιγαίου.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1.- Ποια συγκεκριμένα μέτρα έχει ήδη λάβει και σε ποιες πρωτοβουλίες προτίθεται να προβεί, ώστε να αντιμετωπιστεί η διάδοση –καθώς και οι επιπτώσεις- της χρήσης ναρκωτικών, νέων ψυχοδραστικών και κάθε είδους εξαρτησιογόνων ουσιών;

2- Ποια είναι –ανά κατηγορία ουσιών (π.χ. συνθετικά ναρκωτικά κλπ)- τα διαθέσιμα στοιχεία για την εξάπλωση της χρήσης των ουσιών αυτών στη χώρα μας; Υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.;

3.- Ποια είναι τα ποσά που δαπανώνται ετησίως, στη χώρα μας, για θεραπεία, νοσηλεία και απεξάρτηση των χρηστών; Ποια είναι τα ποσά που δαπανώνται για πολιτικές πρόληψης;

4.- Ποια είναι τα διαθέσιμα στοιχεία για τον αριθμό των χρηστών, στη χώρα μας; Πόσοι από αυτούς εντάσσονται σε θεραπεία και πόσοι την ολοκληρώνουν;

5.- Ποια συγκεκριμένα μέτρα έχουν ληφθεί για την πρόληψη της διάδοσης αλλά και για την αντιμετώπιση των συνεχώς αυξανόμενων νέων κρουσμάτων HIV στους χρήστες που κάνουν ενέσιμη χρήση στη χώρα μας; Ποια είναι τα επίσημα στοιχεία για τα κρούσματα του ιού στους χρήστες; Ποια είναι τα αντίστοιχα στοιχεία για τη διάδοση της ηπατίτιδας μεταξύ των χρηστών;

6.- Ποια είναι τα κονδύλια που έχουν διατεθεί, την τελευταία 5ετία, για την ενίσχυση των δομών πρόληψης και θεραπείας εξαρτημένων ατόμων; Ποιος είναι ο αριθμός των εργαζομένων ανά ειδικότητα και κλάδο σε αυτές τις δομές; Ποια υπολογίζεται ότι είναι η αναλογία προσωπικού των δομών αυτών και χρηστών; Υπάρχουν διαθέσιμα συγκριτικά στοιχεία με τις χώρες της Ε.Ε.;

7.- Σε ποιες σχετικές προληπτικές και θεραπευτικές δράσεις έχει προβεί το Υπουργείο, μέσω των φορέων του;

8.- Χρησιμοποιείται στη χώρα μας το Σύστημα PEN (Pre-Export Notification On line System), το οποίο, σύμφωνα με την Έκθεση της Ειδικής Επιτροπής του ΟΗΕ, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του διεθνούς συστήματος για την πρόληψη της εκτροπής και του λαθρεμπορίου των πρόδρομων ουσιών;

Αθήνα, 26 Ιουνίου 2014

Η ερωτώσα Βουλευτής

Φεβρωνία Πατριανάκου