Τοποθέτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, ως Ειδική Εισηγήτρια στη συζήτηση του Σ/Ν του Υπουργείου Οικονομικών «Κύρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2015»

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Συζητάμε μετά από πολλές δεκαετίες τον  πρώτο ισοσκελισμένο Προϋπολογισμό.

Ο προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ το οποίο καλύπτει εξ ολοκλήρου τις δαπάνες για τόκους του επόμενου έτους, περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους και, επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη με ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης  2,9%.

Είναι ο δεύτερος προϋπολογισμός που κατατίθεται χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Τρόικας.

Πριν ακριβώς ένα χρόνο οι εκπρόσωποι των δανειστών χαρακτήριζαν τον Προϋπολογισμό του 2014 αναξιόπιστο και ως τέτοιος έπρεπε να αναθεωρηθεί.

Φυσικά διαψεύστηκαν.

Μαζί τους και η αξιωματική αντιπολίτευση.

Η εφαρμογή και η αξιόπιστη υλοποίησή του φετινού προϋπολογισμού σε κάθε περίπτωση σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής.

Ανεξάρτητα από την όποια κριτική για την ένταση, την ταχύτητα και το βάθος της προσαρμογής, η επίτευξη των στόχων δημοσιονομικής πειθαρχίας και εξόδου από την ύφεση, δημιουργούν συνθήκες μιας νέας αφετηρίας σε πιο στέρεες και υγιείς βάσεις για την Ελληνική οικονομία.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης αποτελεί ακόμα πεδίο σύνθεσης διαφορετικών απόψεων, με συνέπεια, την αδυναμία λήψης γρήγορων αποφάσεων ικανών να φέρουν ταχύτερη ανάκαμψη.

Με ρυθμό ανάπτυξης μόλις 0,2% το τρίτο τρίμηνο του 2014 και πρόβλεψη 0,8% στο σύνολο του έτους,  τα 18 κράτη-μέλη βρίσκονται αντιμέτωπα με την τριπλή πρόκληση.

Της αναιμικής ανάπτυξης, της υψηλής ανεργίας και του επικίνδυνα χαμηλού πληθωρισμού καθώς η αγοραστική δύναμη των  νοικοκυριών έχει εξαντληθεί λόγω των μέτρων λιτότητας που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια.

Σε αυτό λοιπόν το ευρωπαϊκό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αστάθεια, δημοκρατικό έλλειμμα, ανισότητες και γενικευμένη αβεβαιότητα, η ελληνική οικονομία και η ελληνική κοινωνία δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται ασύμμετρα, τόσο σε όρους δημοσιονομικής προσαρμογής όσο και σε όρους βιοτικού επιπέδου.

Σε αυτό το πεδίο μάχης όμως, διαμορφώνονται και οι πρώτες αλλά ισχυρές ενδείξεις για την έξοδο της χώρας από την κρίση.

1.  Από το 2ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους η ελληνική οικονομία επέστρεψε στο μονοπάτι των θετικών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η ελληνική οικονομία, θα υπερκαλύψει την επίσημη πρόβλεψη για ποσοστιαία αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 0,6% για το 2014 ενώ για το 2015 –όπως προαναφέρθηκε-προβλέπεται ουσιαστική ανάκαμψη της οικονομίας.
2. Η ανεργία παρά το δυσθεώρητο ύψος της για 6ο συνεχόμενο μήνα από τον Μάρτιο έως τον Αύγουστο, βαίνει μειούμενη.  Η απασχόληση το τρέχον έτος  εκτιμάται ότι θα αυξηθεί  κατά 0,6%, μετά την δραματική μείωση τα τρία προηγούμενα χρόνια, της τάξεως του 7% μεσοσταθμικά κατ’ έτος.

Ανησυχητικό παραμένει το γεγονός ότι, από το σύνολο των ανέργων, το 75% περίπου αποτελείται από άτομα που αναζητούν εργασία περισσότερο από 12 μήνες (μακροχρόνιοι άνεργοι), έναντι 40% περίπου το 2009, ενώ σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ το ποσοστό της διαρθρωτικής ανεργίας φθάνει στο 15,0% έναντι 9,6%της ευρωζώνης.

Για το 2015 το ποσοστό ανεργίας, προβλέπεται να μειωθεί κατά 2,2 ποσοστιαίες μονάδες και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί περίπου στο 25% του εργατικού δυναμικού (22,6% σε εθνικολογιστική βάση).

Η απασχόληση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,6% λόγω της ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας και των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.

3. Με σημαντικά πλεονάσματα που επιτυγχάνονται στο πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, από ελλείμματα άνω του 10,0% του ΑΕΠ στην έναρξη της κρίσης.

Το σημαντικότερο είναι ότι αυτές οι ισχυρές θετικές εξελίξεις στην Ελληνική Οικονομία συνοδεύονται  από ένα αναμορφωμένο θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο λειτουργίας της και από ένα αναδιαρθρωμένο και πλήρως κεφαλαιοποιημένο Τραπεζικό σύστημα που τώρα είναι σε θέση και πρέπει να συμβάλει στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών της χώρας και στην αποτελεσματική διαχείριση των συνεπειών της κρίσης.

Σύμφωνα με την τελευταία Παγκόσμια Έκθεση Ανταγωνιστικότητας, η Ελλάδα ανέβηκε στην 81η θέση φέτος- μεταξύ 144 χωρών –από την 91η πέρυσι και με βάση τα στοιχεία που πρόσφατα δημοσιεύθηκαν από το Παγκόσμιο Δίκτυο Επιχειρηματικότητας, η Ελλάδα το 2014 κατατάσσεται 47η σε σύνολο 130 χωρών, βελτιώνοντας την θέση της κατά 11 βαθμίδες μέσα στον τελευταίο χρόνο. Σύμφωνα με την έκθεση η  Ελλάδα παρουσιάζει ταυτόχρονα εξαιρετικά δυνατά σημεία αλλά και σημαντικές ελλείψεις. Τα δυνατά σημεία της χώρας είναι οι δεξιότητες των επιχειρήσεων σε στάδιο εκκίνησης, το ανθρώπινο δυναμικό, η ενσωμάτωση της τεχνολογίας, και η διεθνοποίηση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που εντοπίζεται είναι η γραφειοκρατία, η οποία αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα στις επιχειρηματικές της δυνατότητες.

Το 2012 όταν ξεκίνησε η θητεία της κυβέρνησης, είχαμε να αντιμετωπίσουμε την βεβαιότητα του Grexit, τον αποκλεισμό από τις αγορές, την διεθνή ανυποληψία, την απειλή της τραπεζικής κατάρρευσης, παρατεταμένη ύφεση και ανεργία, την εσωτερική κοινωνική αναταραχή, τη γενικευμένη αβεβαιότητα, τον ανεξέλεγκτο φόβο.

Δύο χρόνια μετά, η κυβέρνηση είναι στο μέσον της θητείας της και έχει κερδίσει με απτά αποτελέσματα:

τη σταθεροποίηση στη ζώνη του ευρώ,

τη βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος,

την επιστροφή στις διεθνείς αγορές,

τη σταδιακή ανάκτηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας,

την κοινωνική ειρήνη και την  απομάκρυνση της ανασφάλειας,

Σε αυτό το περιβάλλον η Ελληνική Κυβέρνηση στο μέσον της θητείας της, διαμορφώνει  την  ατζέντα για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας,  για την διαφύλαξη των όσων, με τις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού,  έχουν μέχρι σήμερα  επιτευχθεί και με τη συζήτηση για την ανάπτυξη της χώρας μέσα από ένα νέο παραγωγικό μοντέλο

Όμως, η διατηρησιμότητα και η ανάπτυξη διαρκείας, εξαρτώνται από:

τη ρύθμιση του δημόσιου χρέους,

την ποιότητα των μεταρρυθμίσεων, 

την πολιτική σταθερότητα και

τυχόν απότομες εξωτερικές διαταραχές.

Όσον αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις, η χάραξη εθνικής στρατηγικής ενταγμένης σε ευρύτερες συμμαχίες και η διαρκής εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων μας με βάση τις αρχές και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, μας  προφυλάσσουν κατά το δυνατόν από απρόοπτες περιπέτειες.

Εκ των ουκ άνευ αποτελεί η σημασία της πολιτικής σταθερότητας σε συνδυασμό με το ξεκάθαρο στίγμα και πρόγραμμα των πολιτικών δυνάμεων γενικότερα και σε περιόδους εκτάκτων συνθηκών ειδικότερα.

Η παρατεταμένη εκλογολογία που καλλιέργησε συνειδητά η αντιπολίτευση με αφορμή την διαδικασία εκλογής ΠτΔ, επηρέασε και τις διαπραγματεύσεις με την Τρόϊκα, και τις αγορές, και τους εταίρους -δανειστές μας, δυσκολεύοντας καθολικά τη θέση της χώρας.

Η παραβίαση της αρχής του Συνταγματικού νομοθέτη για ευρύτερες συναινέσεις στο πρόσωπο του ΠτΔ για μια ακόμη φορά διαστρέφεται σε ασκήσεις ανατροπής της Κυβέρνησης.

Βασικό στοιχείο όμως της εξέλιξης όλων των οικονομικών μεγεθών και των ασκούμενων πολιτικών, αποτελεί η επιτυχής διαπραγμάτευση για περαιτέρω διευθέτηση του χρέους.

Αποτελεί άλλωστε συμφωνημένη δέσμευση των εταίρων μας.

Είναι γεγονός ότι το δημόσιο χρέος, είναι ιδιαίτερα υψηλό. Ωστόσο, είναι επίσης γεγονός ότι ο ρυθμός αύξησής του, έχει πλέον ανακοπεί.

Το δημόσιο χρέος της χώρας μας σταμάτησε να αυξάνεται και ήδη άρχισε να μειώνεται και ονομαστικά. 

Η σύνθεση και η δομή του βελτιώθηκε, η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του έχει χρονικά επεκταθεί, ενώ έχουν μειωθεί αισθητά οι δαπάνες εξυπηρέτησής του.

Εάν δούμε το προφίλ του ελληνικού χρέους  παρατηρούμε ότι:

• Το  μεγαλύτερο μέρος του είναι στα χέρια των κρατών μελών της Ευρωζώνης.
• η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του έχει χρονικά επεκταθεί  από τα 6,3 έτη το 2011, στα 16,5 έτη.
• Οι τόκοι για την εξυπηρέτησή του έχουν  μειωθεί στα 6 δις από τα 16,3 δις.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τη βιωσιμότητα, αφού είναι κοινά παραδεκτό ότι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ δεν αποτελεί επαρκή δείκτη για την εξακρίβωση της βιωσιμότητας του.

Το δημόσιο χρέος δεν αποτελεί πλέον τον απόλυτα περιοριστικό παράγοντα στην ανάπτυξη, καθώς το 2016, οι ακαθάριστες δανειακές  ανάγκες της χώρας μειωμένες από άλλα μη δημοσιονομικά έσοδα, όπως έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, θα αντιστοιχούν περίπου στο 1/5 των χρηματοδοτικών αναγκών που έχουν οι άλλες χώρες του Νότου.

Σύμφωνα με δημοσιοποιημένα στοιχεία του ΔΝΤ, του Οκτωβρίου του 2014,  οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μας διαμορφώνονται το 2016 στο 4,3% του ΑΕΠ, έναντι 17,4% του ΑΕΠ για την Γαλλία, 24,6% του ΑΕΠ για την Ιταλία, 17,8% του ΑΕΠ για την Πορτογαλία και 19,4% του ΑΕΠ για την Ισπανία. Ουσιαστικά, οι χώρες αυτές, εκτός της Ελλάδος, δεν έχουν παρά λιγοστές προοπτικές ανάπτυξης, εφ’ όσον πρέπει να αφιερώνουν πόρους ίσους με το 1/4 ή το 1/5 του ΑΕΠ στην εξυπηρέτηση του χρέους και όχι σε νέες επενδύσεις.

Αυτό κατά την άποψη μου θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην διαπραγμάτευση για το χρέος και με σαφήνεια προκύπτει ότι σε καμία περίπτωση δεν ευνοεί τη χώρα μας ομογενοποίηση της διευθέτησης του χρέους με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Το θέμα των μεταρρυθμίσεων δομικών και διαρθρωτικών είναι άμεσα συνυφασμένο με το αναπτυξιακό παραγωγικό μοντέλο που θέλουμε να ακολουθήσουμε.

Μια σειρά μεταρρυθμίσεις που μέχρι σήμερα έχουν υιοθετηθεί αποτελούν σημαντικό βήμα για τις διαρθρωτικές αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα.

Αυτονόητες αλλαγές δεν στηρίχτηκαν από την αξιωματική Αντιπολίτευση διότι προσέκρουσαν στον τοίχο των αριστερών ιδεολογημάτων.

Διότι το παραγωγικό μοντέλο που εξέπνευσε με παταγώδη αποτυχία είναι αυτό που με νεωτερισμούς υπερασπίζεται.

Εκτεταμένος δημόσιος τομέας και κρατικός παρεμβατισμός, ζήτηση με δανεικά, δουλειά χωρίς δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, χαμηλή παραγωγικότητα, κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, ενοχοποίηση του κέρδους και του ιδιωτικού τομέα.

Στη χώρα μας οι στρεβλώσεις που αναπτύχθηκαν εμποδίζουν την προώθηση των μεταρρυθμίσεων με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβανόμαστε την ταχύτητα με την οποία προσαρμόζεται ο κόσμος γύρος μας.

Η κρίση, βεβαίως, δημιούργησε τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις για ευκολότερη αποδοχή πειστικών και μελετημένων μεταρρυθμίσεων.

Η προβλεπόμενη για το 2015 ουσιαστική ανάκαμψη της οικονομίας, σηματοδοτεί το σπάσιμο του φαύλου κύκλου της ύφεσης  κυρίως από την ενίσχυση των επενδύσεων (11,7%) και τις εξαγωγές (5,2%).

Αποτελεί όμως μονόδρομο η εφαρμογή ενός νέου Αναπτυξιακού Πρότυπου, για την ολόπλευρη ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας και το οποίο είναι σχεδιασμένο ώστε:

Να δίνει έμφαση στην αξιοποίηση του ανεκμετάλλευτου ορυκτού μας πλούτου.

Να  αναδεικνύει τη χώρα μας σε ενεργειακό και μεταφορικό κόμβο.

Να  αξιοποιεί τη Ναυτιλιακή μας δυναμική.

Να  επενδύει στον Τουρισμό, την εθνική μας «βαρειά βιομηχανία»,

στη συστηματοποίηση της αγροτικής μας παραγωγής και ιδιαίτερα στην διατροφική μας γεωργία.

Να στηρίζει τη διατροφική βιομηχανία. 

Να κάνει την Ελλάδα κέντρο υψηλού επιπέδου υπηρεσιών στην ευρύτερη περιοχή μας, σε κλάδους, όπως ο Χρηματοοικονομικός, η Υγεία και η Εκπαίδευση.

Μόνο με μια τέτοια στοχευμένη πολιτική θα προσελκύσουμε επενδύσεις.

Δεν νοείται όμως αναπτυξιακό μοντέλο χωρίς τη δημιουργία ενός ισχυρού ιστού συγκράτησης της κοινωνικής μας συνοχής. Με βραχυπρόθεσμες πολιτικές άμεσης εφαρμογής για τη στήριξη όσων έπληξε και πλήττει η κρίση, και με μακροπρόθεσμο προγραμματισμό για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους.

Δεν νοείται επίσης νέο αναπτυξιακό μοντέλο χωρίς τη ριζική μεταρρύθμιση, το λειτουργικό εκσυγχρονισμό και το μακροπρόθεσμο ανασχεδιασμό του  κράτους.

Ένα αναπτυξιακό χρηματοδοτικό εργαλείο του νέου αναπτυξιακού προτύπου αποτελεί το νέο εγκεκριμένο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Το νέο ΕΣΠΑ είναι σχεδιασμένο ώστε να λειτουργήσει ως καταλύτης ενεργοποίησης  ιδιωτικών επενδύσεων σε δυναμικούς και εξωστρεφείς κλάδους της οικονομίας.

Η διοχέτευση πόρων στις πιο παραγωγικές επενδυτικές χρήσεις είναι αναγκαία συνθήκη για τη μακροχρόνια μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας. Με έμφαση στον τουρισμό, λιανεμπόριο, ενέργεια, βιομηχανία και αγροτική παραγωγή, καθώς αυτοί οι κλάδοι έχουν τη μεγαλύτερη δυνατότητα να βελτιώσουν σημαντικά τη μελλοντική προοπτική ανάπτυξης της χώρας.

Στην εφαρμογή αυτού του νέου αναπτυξιακού ανασχεδιασμού το πρόβλημα της ανεργίας δυναμιτίζει τα θεμέλια  της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Όσο γρηγορότεροι είναι οι ρυθμοί δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας μέσω της οικονομικής διεύρυνσης, τόσο περισσότερο ομαλά θα αποκλιμακωθούν οι συνέπειες της ανεργίας.

 Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής και την παράλληλη αύξηση της απασχόλησης.

Η  μακροχρόνια ανεργία, μέσω της μειωμένης παραγωγικότητας και της απόσβεσης ικανοτήτων που δημιουργεί, λειτουργεί ανασταλτικά για  την επανένταξή  στην αγορά εργασίας.

Κύρια θύματα οι γυναίκες και οι νέοι.

Οι νέοι με δεξιότητες μεταναστεύουν.

 Οι γυναίκες λόγω ελλειμματικών θεσμών και μακροχρόνιων νοοτροπιών παραμένουν αναξιοποίητες.

Μέσα από τις πολιτικές που συστηματικά θα ασκηθούν για την μείωση της ανεργίας, την αύξηση της απασχόλησης και την ομαλή ένταξη στην αγορά εργασίας, θα ήθελα να κάνω μια αναφορά στον οικονομολόγο Νομπελίστα Edmund Phelps ο οποίος αναζητώντας τον δυναμισμό που οδηγεί στην ευημερία, εστιάζει στις αξίες και στις συμπεριφορές των ανθρώπων στην οικονομία.

Μία αναδρομή στις εργασιακές συμπεριφορές στη χώρα μας την περίοδο της κρίσης, θα μας οδηγήσει για μια ακόμα φορά στο συμπέρασμα ότι η κρίση ήταν πρωτίστως κοινωνική και πολιτική και ως φυσική συνέπεια και οικονομική.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον της μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής και των δυσβάστακτων κοινωνικών συνεπειών, επέλεξε η Τρόϊκα να ασκήσει την διαπραγματευτική της πίεση επικαλούμενη δημοσιονομικό κενό για το 2015.

Σε αυτή την προσβλητική για την χώρα στάση που φανερώνει έλλειψη σεβασμού για τις θυσίες του λαού μας, απαιτείται συναίνεση και συνεννόηση για την ομαλή έξοδο από το μνημόνιο. Για να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας ως ισότιμου εταίρου στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια καθώς και τη δυνατότητα να ασκήσουμε οικονομική πολιτική χωρίς ετεροκαθοριζόμενους όρους και μνημονιακές δεσμεύσεις.

Οφείλουμε όμως να μιλήσουμε στους συμπολίτες μας, αλλά και μεταξύ μας, ξεκάθαρα, και να διευκρινίσουμε τους όρους συμμετοχής μας στην Ε.Ε.  ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Διότι σύμφωνα με την νέα οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης( ΕΕ), όλες οι οικονομίες των κρατών- μελών της υπόκειται σε ενισχυμένη εποπτεία και  υποχρεώσεις, οι οποίες απορρέουν, από την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού εξαμήνου και τους κανονισμούς για την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και το Δημοσιονομικό Σύμφωνο που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2013.

Είμαστε υποχρεωμένοι να τηρούμε τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού,

τη μείωση κατά ένα εικοστό ετησίως, της διαφοράς του λόγου του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης από την τιμή αναφοράς του 60% του ΑΕΠ, τη διαμόρφωση  μεσοπρόθεσμων  στόχων(ΜΠΔΣ), τον έλεγχο του  προϋπολογισμού και των μακροοικονομικών προβλέψεων από ανεξάρτητες αρχές.

Το γεγονός ότι κατετέθη ένας ισοσκελισμένος αναπτυξιακός προϋπολογισμός μετά από έξη χρόνια ύφεσης χωρίς περαιτέρω δημοσιονομικά μέτρα που θα επιβαρύνουν τους πολίτες, αποτελεί ένα αισιόδοξο μήνυμα προς όλους.

Αλλά δεν αρκεί.

Ο λαϊκισμός, η χρήση επιχειρημάτων που απευθύνονται στο συναίσθημα και όχι στη λογική, που βασίζονται σε μισές έως και ανύπαρκτες αλήθειες, διακινδυνεύουν τις όποιες επιτυχίες και υπονομεύουν το μέλλον.

Σας ευχαριστώ.