Ομιλία στη πρώτη ενότητα των αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος, δηλαδή τα άρθρα 14 παράγραφος 9, 17 παράγραφοι 1 και 6, 20 παράγραφος 1, 22 παράγραφος 1 και το άρθρο 28 παράγραφος 3 και ερμηνευτική δήλωση.

“...Η φτώχεια είναι η μεγαλύτερη στέρηση ελευθερίας και γι’ αυτό η πολιτεία οφείλει να δρα αποτελεσματικά για την καταπολέμησή της. Η αναφορά στο Σύνταγμα είναι στα πλαίσια της διαρκούς υποχρέωσης της πολιτείας να δρα δεσμευτικά με πολιτικές ώστε να επιτυγχάνεται η κοινωνική συνοχή, η αξιοπρεπής διαβίωση, η γεφύρωση των ανισοτήτων, η κοινωνική σταθερότητα και η πρόοδος του συνόλου της κοινωνίας μας...”

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

επειδή κι εγώ αρνούμαι να συμμετάσχω σε επιθεώρηση αλλά στην Αναθεώρηση του Συντάγματος, να πω στον προλαλήσαντα συνάδελφο ότι στο άρθρο 108, το οποίο μάλιστα είναι και αναθεωρητέο, το κράτος μεριμνά για τη ζωή του ελληνισμού της διασποράς αντικαθιστώντας την αντίστοιχη έννοια του απόδημου ελληνισμού και αποδεικνύοντας ότι πλέον κατ’ επιταγήν και κατά βούληση όλων των οργανώσεων της ομογένειας που επιθυμούν την έννοια της διασποράς και την απεξάρτηση από το έθνος καταγωγής, ερχόμαστε και κάνουμε μία βαθιά θεσμική παρέμβαση στο Σύνταγμά μας και ελπίζουμε να υπερψηφιστεί.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

στην παρούσα αναθεωρητική διαδικασία καλούμαστε να προστατεύσουμε την κανονιστική και συμβολική λειτουργία του Συντάγματός μας, αμβλύνοντας τα πεδία έντασης και αίροντας τις αντιφάσεις μεταξύ του Συντάγματός μας και του ευρωπαϊκού νομικού συστήματος.

Πρώτο παράδειγμα πεδίου έντασης αποτελεί το συζητούμενο άρθρο 14 παράγραφος 9, το οποίο καλούμαστε να το αντιμετωπίσουμε και ως Έλληνες αλλά και ως ευρωπαίοι πολίτες.

Στόχος του συντάκτη του παρόντος άρθρου ήταν να διασφαλίσει τη διαφάνεια και την πολυφωνία στην ενημέρωση θεσπίζοντας απαράβατους κανόνες και φραγμούς στην κατάχρηση εξουσίας όσων έχουν ισχύ και ιδιοκτησιακή επιρροή στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, προκειμένου να τυγχάνουν λόγω της προνομιούχου θέσης τους πλεονεκτική μεταχείριση στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων για έργα, προμήθειες και υπηρεσίες.

Σε μία χώρα όπως η δική μας με υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα και ιδιωτικό τομέα ο οποίος τροφοδοτείται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το δημόσιο, με πολλαπλές στρεβλώσεις στην αγορά, η θέσπιση του άρθρου 14 παράγραφος 9 ήταν αυτονόητη πρόβλεψη του νομοθέτη και γι’ αυτό το λόγο υπήρξε ομοφωνία των πολιτικών δυνάμεων.

Δεν ήταν όμως καθόλου αυτονόητη η πρόβλεψη για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία στις 27-4-2005 σε αποστροφή κειμένων της αιτιολογημένης γνώμης της για το θέμα του βασικού μετόχου επιγραμματικά αναφέρει: «Δεν μπορεί να κατανοήσει πώς μια επιχείρηση μέσων μαζικής ενημέρωσης μέσα σε έναν σημαντικό αριθμό ανάλογων επιχειρήσεων στην Ελλάδα μπορεί να επηρεάσει αφ’ εαυτής μία διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων».

Και συνεχίζει το σκεπτικό: «Εν πάση περιπτώσει, το πολιτικό κλίμα που μία επιχείρηση μέσων μαζικής ενημέρωσης θα μπορούσε να δημιουργήσει, δεν θα μπορούσε να επηρεάσει παρά μόνον τον κόσμο της πολιτικής, ο οποίος και δεν έχει και δεν θα έπρεπε να έχει καμία σχέση με τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, αν οι τελευταίες εφαρμόζονταν ορθά σύμφωνα με το σχετικό Κοινοτικό Δίκαιο».

Επομένως, έχουμε μία σαφέστατη διαφοροποίηση νομικού και πολιτικού πολιτισμού με σημείο αιχμής τα διαφορετικά πολλαπλά επίπεδα πολιτικού και κοινωνικού γίγνεσθαι.

Σήμερα, λοιπόν, καλούμαστε, χωρίς να περιορίσουμε την εθνική κυριαρχία ενόψει της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αλλά και χωρίς να περιστείλουμε κατ’ ελάχιστον τη συνταγματική μας επιταγή έναντι του ευρωπαϊκού δικαίου, να αμβλύνουμε τις διαφορές διασφαλίζοντας τη διαφάνεια του δημόσιου βίου και τη λειτουργία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με κανόνες ελευθερίας, πολυφωνίας και ανεξαρτησίας.

Με την προσθήκη από το νομοθέτη στις ιδιότητες του ασυμβιβάστου μεταξύ κατόχου μέσων μαζικής ενημέρωσης και “βασικού μετόχου”, εκτελεστή έργων ή προμηθειών του δημοσίου της φράσης «αν αποδεικνύεται ότι οι ιδιότητες αυτές μπορούν να ασκούν αθέμιτη επιρροή στις διαδικασίες ανάθεσης έργων» επιδιώκεται η άρση του πεδίου έντασης μεταξύ του ιδιοκτήτων μέσων μαζικής ενημέρωσης και του αναφαίρετου δικαιώματός του για σύναψη δημοσίων συμβάσεων και ευρωπαϊκού δικαίου.

Υιοθετήθηκαν από συναδέλφους αντιλήψεις και μέσα στη διαδικασία της συζήτησης στην Επιτροπή για την Αναθεώρηση είτε περί παραμονής του άρθρου ως έχει, είτε περί διαγραφής των τελευταίων του παραγράφων. Αυτό όμως θα δημιουργούσε την ψευδή εικόνα της περιστολής της εθνικής διατύπωσης έναντι της ευρωπαϊκής επιταγής.

Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι η προσθήκη των διευκρινιστικών φράσεων όπως αυτή που προαναφέραμε, αν και λειτουργεί σε βάρος της γενικότητας και της πυκνότητας που κατά ομολογία οφείλει να έχει ο συνταγματικός χάρτης της χώρας, αποτελεί και την προσφορότερη διατύπωση.

Κατόπιν των ανωτέρω, ο κοινός νομοθέτης –και κατά την άποψή μου αυτή είναι η ουσία- οφείλει να εξειδικεύσει και να ερμηνεύσει τη συνταγματική βούληση και ευθύνη της ευνομούμενης πολιτείας είναι να τηρήσει την εφαρμογή των άρθρων 14 και 15 που αφορούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την ελευθερία του τύπου και παραβιάζονται κατά περίπτωση συχνά με συνέπεια τα όρια ανάμεσα στα κέντρα εξουσίας πολιτικής και τύπου να γίνονται δυσδιάκριτα για τους πολίτες αυτού του τόπου.

Η πολιτεία και οι θεσμοί της οφείλουν να λειτουργούν ως εγγυητές του δημόσιου βίου και πρέπει να υπάρχει ενεργοποίηση των ανεξάρτητων αρχών, της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας για να προστατεύουν τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών απ’ αυτούς που κατέχουν μέσω του τύπου αυξημένη ισχύ στην κοινωνία και που μέσω αυτής απολαμβάνουν καταχρηστικά πλεονεκτήματα.

Όσον αφορά το άρθρο 17, η προσθήκη της έννοιας της πνευματικής ιδιοκτησίας στην παράγραφο 1 -στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η πνευματική ιδιοκτησία- είναι φυσική συνέχεια της νομολογίας των ανωτάτων δικαστηρίων τα οποία μετεστράφησαν μετά την καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αφού στο ευρωπαϊκό δίκαιο σαφώς συμπεριλαμβάνονταν και τα ενοχικά δικαιώματα μέσα στην έννοια της περιουσίας.

Απαραίτητη προϋπόθεση βεβαίως είναι ότι τα δικαιώματα που απορρέουν από την πνευματική ιδιοκτησία δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος.

Επίσης στο άρθρο 20 με την προσθήκη που αφορά την προσωρινή δικαστική προστασία μέσα σε σύντομο χρόνο επιχειρείται ορθά η σύνδεση της ορθής απονομής της δικαιοσύνης με την ταχεία δίκη.

Σκοπός της αναθεώρησης αυτού του άρθρου είναι η αναβάθμιση του κύρους της δικαιοσύνης μέσω της ορθής και ταχείας απονομής της δικαιοσύνης στον πολίτη.

Στο άρθρο 22 γίνεται ρητή αναφορά για την εμπέδωση της κοινωνικής συνοχής και τη διασφάλιση εγγυημένου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης για τους πολίτες. Πυρήνας ύπαρξης της πολιτικής και των δράσεών της είναι η διασφάλιση εγγυημένου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης για τα ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας μας.

Η φτώχεια είναι η μεγαλύτερη στέρηση ελευθερίας και γι’ αυτό η πολιτεία οφείλει να δρα αποτελεσματικά για την καταπολέμησή της. Η αναφορά στο Σύνταγμα είναι στα πλαίσια της διαρκούς υποχρέωσης της πολιτείας να δρα δεσμευτικά με πολιτικές ώστε να επιτυγχάνεται η κοινωνική συνοχή, η αξιοπρεπής διαβίωση, η γεφύρωση των ανισοτήτων, η κοινωνική σταθερότητα και η πρόοδος του συνόλου της κοινωνίας μας.

Η παρούσα αναθεωρητέα διάταξη αποτελεί πρόκληση για όλα τα πολιτικά κόμματα που συμμετέχουν στην αναθεωρητική διαδικασία να υπερψηφίσουν μία διάταξη που υπερβαίνει τις ιδεολογικές διαφορές μέσα σε πλαίσια εθνικής συνεννόησης προς όφελος της κοινωνίας και των πολιτών.
Στην Αξιωματική Αντιπολίτευση ο λαός μας ας καταγράψει ότι σε μια ακόμη κορυφαία επιλογή για το κοινωνικό κράτος, ήταν απόντες. Ανάμεσα στα λόγια και στην πράξη υπάρχει χάσμα.