Συζήτηση επί της Αναθεώρησης του Συντάγματος. Πρώτη ενότητα: Συζήτηση επί των άρθρων 14 παρ. 9, 17 παρ. 1 και Προσθήκη, άρθρο 20 παρ. 1, 22 παρ. 1 και 117 παρ. 7

Κυρία Πρόεδρε, στην παρούσα αναθεωρητική διαδικασία καλούμαστε να προστατεύσουμε την κανονιστική και συμβολική λειτουργία του Συντάγματός μας, αμβλύνοντας τα πεδία έντασης και αίροντας τις αντιφάσεις μεταξύ του Συντάγματός μας και του Ευρωπαϊκού νομικού συστήματος.

Πρώτο παράδειγμα πεδίου έντασης αποτελεί και το συζητούμενο σήμερα άρθρο 14 παράγραφος 9, το οποίο καλούμαστε να το αντιμετωπίσουμε και σαν Έλληνες, αλλά και σαν Ευρωπαίοι πολίτες.

Στόχος του συντάκτη του παρόντος άρθρου ήταν η διασφάλιση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση, θεσπίζοντας απαράβατους κανόνες και φραγμούς στην κατάχρηση εξουσίας όσων έχουν ισχύ και ιδιοκτησιακή επιρροή στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, προκειμένου να τυγχάνουν λόγω της προνομιούχου θέσης τους πλεονεκτική μεταχείριση στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων για έργα, προμήθειες ή υπηρεσίες.

Σε μια χώρα όπως είναι η δική μας, με υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα και ιδιωτικό τομέα ο οποίος τροφοδοτείται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το δημόσιο τομέα, με πολλαπλές στρεβλώσεις στην αγορά, η θέσπιση του άρθρου 14 παράγραφος 9 ήταν σχεδόν αυτονόητη πρόβλεψη του νομοθέτη και γι’ αυτό το λόγο υπήρχε και απόλυτη ομοφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων.

Δεν ήταν όμως καθόλου αυτονόητη η πρόβλεψη για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που σε αποστροφή του κειμένου της αιτιολογημένης γνώμης της στις 27-4-2005 για το θέμα του «Βασικού Μετόχου», επιγραμματικά αναφέρει: «Δεν μπορεί να κατανοήσει πως μία επιχείρηση Μ.Μ.Ε. μέσα σ’ ένα σημαντικό αριθμό ανάλογων επιχειρήσεων στην Ελλάδα μπορεί να επηρεάσει αφ’ εαυτής μια διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων».

Συνεχίζει παρακάτω «Εν πάση περιπτώσει το πολιτικό κλίμα που μία επιχείρηση Μ.Μ.Ε θα μπορούσε να δημιουργήσει, δεν θα μπορούσε να επηρεάσει παρά μόνο τον κόσμο της πολιτικής, ο οποίος και δεν έχει ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να έχει καμμία σχέση με τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, αν οι τελευταίες εφαρμόζονταν ορθώς σύμφωνα με το σχετικό κοινοτικό δίκαιο».

Έχουμε δηλαδή μια σαφέστατη διαφοροποίηση νομικού και πολιτικού πολιτισμού, με σημείο αιχμής τα διαφορετικά πολλαπλά επίπεδα πολιτικού και κοινωνικού γίγνεσθαι.

Σήμερα καλούμαστε, χωρίς να περιορίσουμε την εθνική κυριαρχία εν’όψει της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, χωρίς να περιστείλουμε κατ’ ελάχιστο τη συνταγματική μας επιταγή έναντι του ευρωπαϊκού δικαίου, να αμβλύνουμε τις διαφορές, διασφαλίζοντας τη διαφάνεια του δημόσιου βίου και τη λειτουργία με κανόνες ελευθερίας, πολυφωνίας και ανεξαρτησίας των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Με τη προσθήκη στις ιδιότητες του ασυμβίβαστου μεταξύ κατόχου Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και «Βασικού Μετόχου», εκτελεστή έργων ή προμηθειών του δημοσίου τις φράσεις «αν αποδεικνύετο ότι οι ιδιότητες αυτές μπορούν να ασκούν αθέμιτη επιρροή στις διαδικασίες ανάθεσης έργων», επιδιώκεται η άρση του πεδίου έντασης μεταξύ του ιδιοκτήτη Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και του αναφαίρετου δικαιώματος σύναψης δημοσίων συμβάσεων και του Ευρωπαϊκού δικαίου.

Υιοθετήθηκαν απόψεις, τις οποίες ακούσαμε σήμερα στην Αίθουσα, είτε περί παραμονής του άρθρου ως έχει είτε περί διαγραφής των τελευταίων τριών παραγράφων του άρθρου 14 παράγραφος 9. Αυτό όμως θα δημιουργούσε την ψευδή εικόνα της περιστολής της εθνικής διατύπωσης έναντι της ευρωπαϊκής επιταγής.

Κατά την άποψή μου, είναι προσφορότερη η προσθήκη διευκρινιστικών φράσεων, όπως αυτή που προαναφέραμε, ακόμα και αν αυτή λειτουργεί σε βάρος της γενικότητας και της κανονιστικής πυκνότητας που κατά γενική ομολογία οφείλει να έχει ο Συνταγματικός Χάρτης της χώρας.

Κατόπιν των ανωτέρω, ο κοινός νομοθέτης οφείλει να εξειδικεύσει και να ερμηνεύσει τη συνταγματική βούληση, αλλά και ευθύνη της ευνομούμενης πολιτείας είναι να τηρήσει τη γενικότερη εφαρμογή των άρθρων 14 και 15, που αφορούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, την ελευθερία του τύπου και παραβιάζονται κατά περίπτωση συχνά και τα όρια κέντρων εξουσίας, πολιτικής και τύπου γίνονται δυσδιάκριτα για τους πολίτες.

Οφείλουμε η πολιτεία και οι θεσμοί της να λειτουργούν ως εγγυητές του δημόσιου βίου και η ενεργοποίηση των ανεξάρτητων Αρχών, της εκτελεστικής και της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας να προστατεύσουν τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών απ’ αυτούς που κατέχουν μέσω του Τύπου αυξημένη ισχύ στην κοινωνία και μέσω αυτής απολαμβάνουν καταχρηστικά πλεονεκτήματα.

Όσον αφορά το άρθρο 17 η προσθήκη της πνευματικής ιδιοκτησίας στην παράγραφο 1, όπου συμπεριλαμβάνεται μέσα στην έννοια της ιδιοκτησίας και η πνευματική ιδιοκτησία, είναι φυσική συνέχεια της νομολογίας των ανωτάτων δικαστηρίων, που μετεστράφησαν μετά την καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου σαφώς συμπεριλαμβάνονταν στο ευρωπαϊκό δίκαιο και τα ενοχικά περιουσιακά δικαιώματα μέσα στην έννοια της περιουσίας.

Όσον αφορά την προσθήκη της παραγράφου 6 στο ίδιο άρθρο, που αφορά τις απαλλοτριώσεις κατ’ εφαρμογήν της πολεοδομικής νομοθεσίας, θα συμφωνήσω και με το συνάδελφο κ. Μπούγα ότι ίσως θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται και το «αρχαιολογικής». Θεωρώ ότι είναι απαραίτητη η προστασία της ιδιοκτησίας έναντι της αυθαίρετης πρακτικής φορέων να κηρύσσουν αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, να δεσμεύουν μακροχρόνια ακίνητα, χωρίς πρώτα να έχουν διασφαλίσει τους απαραίτητους όρους και θεωρώ ότι αντιστρατεύονται στο 1ο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Ε.Σ.Δ.Α..

Κατά την άποψή μου, θα έπρεπε να τύχει προσοχής και να συζητήσουμε τη διατυπωθείσα γνώμη από φορείς, του διαχωρισμού του δικαιώματος της ιδιοκτησίας από το δικαίωμα δόμησης. Διότι μέσω αυτού του διαχωρισμού είναι δυνατόν να ασκηθούν αποτελεσματικές και σύγχρονες πολιτικές όσον αφορά τη χωροταξία, τα γενικά και ειδικά χωροταξικά πλαίσια.

Στο άρθρο 20 με την προσθήκη περί προσωρινής δικαστικής προστασίας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα επιχειρείται ορθά η σύνδεση της ορθής απονομής δίκης με την ταχεία δίκη.
Και στο άρθρο 22 γίνεται ρητή αναφορά για την εμπέδωση της κοινωνικής συνοχής. Αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάκτηση της ευημερίας, της κοινωνικής σταθερότητας, της προόδου, της γεφύρωσης των ανισοτήτων και της οικοδόμησης κράτους δικαίου και διαφαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει σύγκλιση όλων των συμμετεχόντων στη σημερινή αναθεωρητική διαδικασία πολιτικών δυνάμεων, με στόχο ένα κράτος δικαίου και την υπέρβαση ιδεολογικών διαφορών μέσα σε πλαίσια εθνικής συνεννόησης.